دانشمندان آکسفورد هشدار می‌دهند که احتمال پایان جهان بسیار جدی‌تر از تصور عموم است.
به گزارش بلاگ جعبه به نقل از روزیاتو: پایان جهان دیگر یک افسانه خیالی نیست؛ دانشمندان هشدار می‌دهند که تمدن انسانی ممکن است تنها ۲۵ سال دیگر دوام بیاورد. پس از شبیه‌سازی هولناک دانشمندان از جنگ هسته‌ای جهانی، پیش‌بینی‌های تازه دانشگاه آکسفورد نشان می‌دهد شانس نابودی بشر در قرن آینده یک به چهار است. در این میان حتی میلیاردرهایی که در پناهگاه‌های لوکس پنهان شده‌اند در امان نخواهند بود.
خطراتی مثل جنگ هسته‌ای، تغییرات اقلیمی بی‌سابقه، ویروس‌های مهندسی‌شده و هوش مصنوعی می‌توانند زیرساخت‌های جهان را در هم بشکنند و آینده‌ای تاریک‌تر از هر زمان دیگر رقم بزنند.
دانشمندان آکسفورد هشدار می‌دهند که احتمال پایان جهان بسیار جدی‌تر از تصور عموم است. توبی اُرد، آینده‌پژوه این دانشگاه، خطر نابودی بشر در ۷۵ سال آینده را مانند بازی «رولت روسی» می‌داند؛ یعنی یک به شش. او تاکید می‌کند این خطر تنها از یک عامل نمی‌آید بلکه مجموعه‌ای از تهدیدهای همزمان، مانند سلاح‌های هسته‌ای، ویروس‌های مهندسی‌شده و هوش مصنوعی مخرب، جهان را در معرض فروپاشی قرار داده است.
همکار او، نیک باستروم، که از برجسته‌ترین متفکران حوزه ریسک‌های وجودی است، حتی از این هم بدبین‌تر است. او معتقد است احتمال انقراض کامل بشر در قرن آینده یک به چهار است. باستروم بارها هشدار داده که فناوری‌های تازه، اگر کنترل نشوند، می‌توانند به همان سرعتی که پیشرفت ایجاد کرده‌اند، نابودی به‌بار آورند.
جرد دایموند، نویسنده مشهور و برنده جایزه معتبر پولیتزر نیز پیش‌بینی کرده که شانس بقای گونه انسانی پس از سال ۲۰۵۰، یعنی تنها ۲۵ سال دیگر، ۵۰-۵۰ است. او تاکید دارد که عوامل انسانی مانند تخریب محیط‌زیست و سوءمدیریت منابع به همان اندازه خطرناک هستند که بلایای طبیعی یا فناوری‌های جدید.
لوک کِمپ، پژوهشگر مرکز «مطالعات ریسک‌های وجودی» در دانشگاه کمبریج، در کتاب جدید خود هشدار می‌دهد که «فروپاشی تمدن‌ها یک اتفاق تصادفی نیست، بلکه الگویی تکراری در طول تاریخ بشریت است». او این جوامع را «جالوت‌ها» می‌نامد؛ برگرفته از غول افسانه‌ای کتاب مقدس که در ظاهر شکست‌ناپذیر بود اما با یک ضربه از پا درآمد. به اعتقاد کِمپ، همین سرنوشت برای تمدن جهانی امروز نیز محتمل است.
کِمپ توضیح می‌دهد که هر جامعه‌ای پس از رسیدن به اوج قدرت، به‌دلیل زیاده‌خواهی و ساختارهای ناپایدار سقوط می‌کند. در چنین جوامعی، منابع حیاتی به سمت طبقه حاکم جریان می‌یابد و اکثریت مردم با فقر و محرومیت دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این چرخه به گفته کِمپ به شورش‌های اجتماعی، درگیری داخلی و درنهایت فروپاشی منجر می‌شود.
به‌گفته کِمپ، نشانه‌های فروپاشی همیشه مشابه است: فساد ساختاری، اختلاف در طبقه حاکم، گسترش قلمرو بیش از توان، تخریب محیط‌زیست و آنچه او «فقر شدید توده‌ها» می‌نامد. او باور دارد که با نابودی زیرساخت‌ها و بی‌ثباتی سیاسی، جوامع در برابر بحران‌های طبیعی و انسانی آسیب‌پذیر می‌شوند. بلایایی که در شرایط عادی قابل مدیریت هستند، مانند خشکسالی، سیل یا زلزله، در این وضعیت ضربه نهایی را وارد می‌کنند.
کِمپ برای اثبات نظریه خود شواهد تاریخی ارائه می‌دهد؛ از نخستین کشاورزان که با رونق و رکود کشاورزی مجبور به ترک سکونتگاه‌هایشان شدند تا امپراتوری‌های یونان و روم که پس از دوره‌ای شکوفایی، زیر بار فساد و نابرابری فرو ریختند. او هشدار می‌دهد که برخلاف گذشته، سقوط «جالوتِ جهانی‌شده» امروز هیچ فرصت بازسازی باقی نمی‌گذارد، زیرا همه کشورها و اقتصادها به هم وابسته‌اند.
خطرهای قرن بیست‌ویکم
تهدیدهای امروز دیگر محدود به یک سلاح یا یک حادثه نیستند؛ مجموعه‌ای از خطرهای همزمان جهان را احاطه کرده‌اند. در دهه ۱۹۵۰ تنها نگرانی اصلی بمب هسته‌ای بود، اما اکنون بیش از ۱۰ هزار کلاهک هسته‌ای در اختیار قدرت‌های بزرگ و کشورهای کوچکتر قرار دارد. همزمان، تغییرات اقلیمی با سرعتی بی‌سابقه رخ می‌دهد و در حال نزدیک شدن به شرایطی است که می‌تواند کشاورزی، منابع آب و زیست‌گاه‌های انسانی را نابود کند.
ویروس‌های ساخته‌شده در آزمایشگاه هم تهدیدی تازه هستند. برخلاف گذشته که شیوع بیماری‌ها محدود به سرعت جابه‌جایی انسان بود، امروز یک ویروس مهندسی‌شده می‌تواند در عرض چند ساعت با خطوط هوایی به سراسر جهان برسد. همه‌گیری کووید-۱۹ تنها نمونه‌ای کوچک از این پتانسیل بود.
علاوه بر این، هوش مصنوعی که روزی ابزار پیشرفت بود، حالا به تهدیدی جدی بدل شده است. در سال ۲۰۲۳ صدها دانشمند، از جمله مدیران شرکت‌های بزرگ فناوری مانند گوگل دیپ‌مایند، هشدار دادند که سامانه‌های هوش مصنوعی می‌توانند خصمانه شوند و حتی توانایی ساخت سلاح‌های مرگبار داشته باشند.
خطرهای طبیعی نیز همچنان پابرجاست و در دنیای دیجیتال امروزی پیامدهای شدیدتری دارد. رویدادهای خورشیدی نظیر «طوفان خورشیدی ۱۸۵۹» می‌توانند شبکه برق، ارتباطات و سیستم‌های مالی و حمل‌ونقل را در لحظه نابود کنند. اگر چنین اتفاقی امروز رخ دهد، ممکن است بانک‌ها، اینترنت، خدمات درمانی و حتی خودروها و هواپیماها از کار بیفتند. دانشمندان احتمال چنین رویدادی را تا میانه قرن حدود ۵۰-۵۰ برآورد کرده‌اند.
