تغییرات بازار سازهای موسیقی در سال‌های اخیر، گیتاریست‌ها را کمی نازپرورده کرده است. امروزه گیتارهای متنوعی با طراحی‌های مختلف و متناسب با سبک‌های مختلف در بازار موجود هستند و اکثر افراد می‌توانند ساز مورد نظر خود را به‌راحتی پیدا کنند. اما با اینکه در حال حاضر تنوع محصولات از هر زمانی بیشتر است، یک نکته کماکان تغییری نکرده است و آن هم بالاتر بودن نسبی قیمت گیتار چپ‌دست و دشوارتر بودن خرید این نوع از گیتار است!
البته امروزه پیدا کردن یک گیتار مناسب برای نوازندگان چپ‌دست به سختی گذشته‌ها نیست و اگر به چند دهه پیش رجوع کنید، می‌بینید که تقریباً هیچ گیتار چپ‌دستی در بازار وجود نداشته است. به همین دلیل، گیتاریست‌های چپ‌دستی مانند جیمی هندریکس، استرتوکستر را برعکس به دست می‌گرفتند! با این حال، هنوز هم تنوع گیتارهای چپ‌دست موجود در بازار به هیچ وجه به اندازه نمونه‌های مناسب برای نوازندگان راست‌دست نیست.
در این مطلب به دلایل کمیاب بودن گیتارهای چپ‌دست و روش‌های تولید و دشواری‌های ساخت این گیتارها می‌پردازیم.
چرا تنوع گیتارهای چپ‌دست کمتر است؟
تولید گیتار یک صنعت است. فقط حدود ۱۰ الی ۱۵ درصد از جمعیت جهان چپ‌دست هستند و این یعنی چپ‌دست‌ها در اقلیت قرار دارند. به همین خاطر در جهت کاهش هزینه‌ها، تولید گیتارهای چپ‌دست برای بسیاری از شرکت‌ها در اولویت قرار ندارد. علت آن است که تولید گیتار در تیراژ بالاتر، هزینه‌ها را کاهش و تولید در تیراژ پایین‌تر، هزینه‌ها را افزایش می‌دهد.
شرکت‌های بزرگ مانند گیبسون و فندر، سازهای خود را به‌صورت عمده و در تعداد بالا تولید می‌کنند. از آنجا که گیتارهای چپ‌دست به‌طور طبیعی متقاضی کمتری دارند، سرعت فروش آنها نیز کمتر است. سری‌ها و مدل‌های مختلف سازهای کمپانی‌های بزرگ و شناخته‌شده، هر سال تغییر کرده و نسبت به سال قبل ارتقاء می‌یابند. به همین خاطر، کمپانی‌ها باید مطمئن شوند که تمام موجودی آنها در فروشگاه‌ها به فروش رفته و پول حاصله به شرکت برمی‌گردد. اگر این سازها به موقع به فروش نرسند، شرکت مجبور خواهد شد که آنها را با قیمتی پایین‌تر به فروش برساند؛ زیرا تبدیل به موجودی قدیمی می‌شوند.
حجم تولید
معمولاً گیتارهای چپ‌دست به چند دلیل از گیتارهای راست‌دست گرانتر هستند؛ حتی اگر تمام مشخصات آنها یکسان باشد.
اگر کمپانی‌ها قطعات مربوط به گیتارهای چپ‌دست را از شرکت دیگری خریداری کنند، به خاطر حجم کمتر خرید، قیمت آن نسبت به تجهیزات راست‌دست بیشتر خواهد بود.
طبیعتاً خرید سخت‌افزار در تعداد بالا برای سازهایی که سخت‌تر به فروش می‌رسند، غیرعقلانی خواهد بود و از سوی دیگر، خرید سخت‌افزار در تعداد پایین‌تر، به معنی افزایش قیمت هر قطعه است؛ زیرا تولیدکنندگان برای سفارش‌های خرد تخفیف قائل نمی‌شوند. این امر کاملاً در تجارت مرسوم است.
ابزارها و دستگاه‌های تراش
نکته دیگر این است که برای تولید گیتار چپ‌دست، ماشین‌آلات مخصوصی مورد نیاز است. وقتی بیشتر گیتارهای تولیدشده مناسب نوازندگان راست‌دست باشند، می‌توان از تجهیزات و قطعات مورد نیاز برای تولید ساز، بارها و بارها استفاده کرد؛ اما تولید گیتار چپ‌دست، نیازمند تهیه تجهیزات مخصوص است. این مسئله، به‌خصوص برای شرکت‌های کوچک‌تر و تخصصی‌تر، یک سرمایه‌گذاری بزرگ به شمار می‌آید.
بسیاری از تولیدکنندگان بزرگ نیز برای تولید گیتار از دستگاه‌های تراش خودکار سی‌ان‌سی (CNC) استفاده می‌کنند. این دستگاه‌ها برای تراش دقیق چوبِ بدنه و دسته گیتار، به برنامه‌ریزی نسبتاً مفصلی نیاز دارند. تغییر برنامه این دستگاه‌ها برای تولید ساز چپ‌دست، بسیار پیچیده‌تر از معکوس کردن کدهای ورودی است.
به همین دلیل، آماده کردن دستگاه برای تولید سازهای چپ‌دست نیاز به زمان زیادی دارد و تولید این مدل‌ها نیازمند صرف زمان، انرژی و هزینه بیشتر است.
توان تولید
توان تولید نیز بر تولید گیتارهای چپ‌دست اثرگذار است. به‌عنوان مثال، یک سازنده گیتار، هر روز مراحل ساخت ساز را بارها و بارها انجام می‌دهد. به‌مرور زمان، این نیروی انسانی با کار خود آشناتر شده و مهارت و سرعت او افزایش می‌یابد. اما از آنجا که او اغلب بر ساخت سازهای راست‌دست تمرکز داشته، تولید گیتار چپ دست مستلزم صرف زمان بیشتر است؛ زیرا او باید عملاً مهارت‌های شغلی خود را یک بار دیگر بیاموزد. به‌عبارت دیگر، با اینکه اصول کلی تولید ساز چپ‌دست تفاوت چندانی با تولید ساز راست‌دست ندارد، اما عملاً تولید نمونه مناسب برای نوازندگان چپ‌دست دشوارتر است.
با توجه به این موضوعات، بیشتر شرکت‌ها قیمت گیتارهای چپ‌دست خود را بیشتر از مدل‌های راست‌دست در نظر می‌گیرند. هر بخش از روند تولید برای گیتارهای چپ‌دست کمی پُرهزینه‌تر تمام می‌شود و در نتیجه، محصول نهایی گران‌قیمت‌تر از ساز راست‌دست خواهد بود.
بهترین برندها برای خرید گیتار چپ‌دست
خبر خوب آن است که بسیاری از شرکت‌ها به فکر مشتریان چپ‌دست خود هم هستند. به‌عنوان مثال، شرکت شکتر تقریباً نمونه چپ‌دست تمام مدل‌های خود را نیز تولید میکند.
فندر هم نمونه چپ‌دست برخی از مدل‌های خود را تولید میکند؛ اما این تولیدات شامل تمام سری‌ها نمی‌شود. علت این محدودیت آن است که طبق تحقیقات فندر، مشتریان چپ‌دست بیشتر به این سری‌های مشخص علاقه نشان می‌دهند. این امر درباره برند زیرشاخه فندر، یعنی اسکوایر نیز صدق میکند.
PRS نیز مدتی است که تولید مدل‌های چپ‌دست SE را آغاز کرده است. این تولیدکننده خوشنام آمریکایی، در گذشته به تولید نکردن گیتار برای چپ‌دست‌ها شهرت داشت؛ اما به نظر می‌رسد که تصمیم گرفته است این روند را تغییر دهد.
علاوه بر برندهای اشاره‌شده، شما می‌توانید نسخه چپ‌دست بسیاری از گیتارهای شرکت‌های اپیفون، آیبانز، جکسون و LTD را نیز خریداری کنید.
